28-06-2020: De preek van het hoogfeest van Petrus en Paulus
“Gij zijt Petrus en op deze steenrots zal Ik Mijn Kerk bouwen en de poorten van de hel zullen haar niet overweldigen.” Op dit moment maakt de Kerk een moeilijke tijd door. We zitten hier met dertig mensen en we vragen ons af: zullen de mensen na corona allemaal terugkomen in de kerk?; vinden ze het niet makkelijker om thuis te blijven?; hoe zit het met het koor, zal het weer opstarten en met hoeveel zijn ze dan?; verlangen de mensen weer naar de zondagsmis en naar de Heer in de Heilige Communie? Allemaal vragen. De Kerk heeft in de loop van de geschiedenis nog moeilijke tijden gekend, dramatische toestanden. Tijdens de Franse Revolutie bijvoorbeeld dachten de revolutionairen dat het gedaan was met de Kerk, maar ze is weer opgestaan en erdoor gekomen: “De poorten van de hel zullen haar niet overweldigen.”
Waarom? Waarom kunnen de ‘poorten van de hel’ – beeld van het kwaad, de zonde, de duivel, de dood – de Kerk niet overwinnen? Omdat de Kerk geen wereldlijk instituut is. Wereldlijke instituten, landen en bolwerken van mensen, komen op en verdwijnen in de nevel van de geschiedenis. Maar de Kerk is gesticht door Jezus Christus, de Zoon van God, die de opdracht gaf aan Zijn apostelen en hun opvolgers de kerkgemeenschap op te bouwen en de Blijde Boodschap te verkondigen tot aan de uiterste grenzen van de aarde. De Kerk heeft dus een goddelijke kant en een menselijke kant. Enerzijds is in de Kerk God aan het werk, anderzijds zijn gelovige mensen aan het werk. De Heilige Geest werkt samen met, in en door zwakke mensen. Een waagstuk, want in ieder mens is er een strijd bezig tussen goed en kwaad. Kijk zelf ’s avonds maar eens in de spiegel en vraag je eens in alle eerlijkheid af waar je die dag steken hebt laten vallen. Ik ontdek elke dag wel iets dat beter had gekund. Ja, gelovige mensen laten ook steken vallen, dat is dus de menselijke kant, maar aan de andere kant is God aan het werk in de Kerk, en dat is dus de Heilige kant. De Kerk is dus enerzijds menselijk, dus zondig, anderzijds goddelijk, dus Heilig. Een Kerk van Heiligen en zondaars, van wijsheid en lompheid, van openheid en bekrompenheid, tegelijk goddelijk en menselijk. Dat verklaart waarom het er in de Kerk soms zo menselijk aan toe gaat, af en toe om mee te janken. Structurele veranderingen en aanpassingen zijn soms nodig en dan ‘schuurt’ het tussen mensen. Kerken worden zelfs gesloten, maar ‘dé Kerk’ blijft: De ‘poorten van de hel’ kunnen Haar nooit vernietigen. Weet wel dat de Kerk alleen maar gezond kan worden als mensen zich bekeren, leerling worden van Jezus Christus, de Sacramenten ontvangen, bidden, en de Blijde Boodschap handen, voeten en stem geven in hun leven. Dan groeit de Kerk in heiligheid.
Het is weer een paar jaar geleden dat ik in Rome geweest ben, dat was een parochiebedevaart in 2015. Heel leuk! Als je dan op het Sint Pietersplein staat en de Sint Pietersbasiliek in gaat, voel je: hier klopt het hart van de Rooms-Katholieke Kerk. Onder het altaar ligt de apostel Petrus begraven: volgens de overlevering is Petrus op die plaats gekruisigd en begraven. Dicht bij die kerk woont Paus Franciscus, bisschop van Rome en rechtstreekse opvolger van Petrus. Als je in de kerk onder de koepel staat en naar boven kijkt, lees je in mozaïek de woorden van Jezus: “Tu es Petrus / Gij zijt Petrus en op deze steenrots zal Ik Mijn Kerk bouwen en de poorten der hel zullen haar niet overweldigen.” Jezus heeft dat niet zomaar gezegd, maar het was een antwoord op wat eerder gebeurd was. Jezus vroeg aan Zijn leerlingen: “Wie denken de mensen dat Ik ben?” Zij antwoordden: “Johannes de Doper, Elia, een profeet”. En dan vroeg Jezus aan hen: “en gij, wie zegt gij dat Ik ben?” Nu geen praatjes van de straat meer, maar heel persoonlijk. Petrus geeft dan het juiste antwoord: “Gij zijt de Christus, de Zoon van de levende God.” Duidelijk! Jezus is niet iemand die mooi kan vertellen, maar Hij is Degene die alles wat fout ging goed zal maken: Hij zal de vriendschap tussen God en de mens en de mensen onderling herstellen, Hij zal de Hemelpoort openen die gesloten was, zonde en dood worden door Zijn opstanding uit de dood overwonnen. We zien Petrus dikwijls met sleutels afgebeeld. Dit verwijst ook naar wat Jezus gezegd heeft: “Ik zal u de sleutels geven van het Rijk der Hemelen en wat gij zult binden op aarde, zal ook in de Hemel gebonden zijn en wat gij zult ontbinden op aarde, zal ook in de Hemel ontbonden zijn”. God en mens werken samen tot opbouw van de samenleving. Ik zei daarstraks dat in Rome het hart van de Rooms-Katholieke Kerk klopt. Het gaat dan niet om die hoop stenen die op elkaar gestapeld zijn, maar om de belijdenis van Petrus en van hen die zich daarbij aansluiten. Voor die belijdenis hebben Petrus en Paulus hun leven gegeven en velen met hen. Ze bleven standvastig in hun geloof. Over die belijdenis (Jezus is de Christus, de Zoon van de levende God) waakt ook de opvolger van Petrus, in onze tijd Paus Franciscus. Laten wij na de coronatijd ook standvastig zijn op voorspraak van Petrus en Paulus. Laten we vasthouden aan ons geloof, het is een vast baken in woelige tijden. En laten we de Heer zoeken waar Hij te vinden is. Volgende week mag men weer met honderd mensen naar de Kerk, meer zelfs als men de anderhalve meter respecteert. Welkom in de Kerk!
Amen.
