09-06-2019: De preek van Pinksteren 2019
Parijs, de brandende Notre-Dame. Het was voor iedereen – gelovigen en ongelovigen – een schok. Het vuur heeft snel verwoesting gebracht. Onze Katholieke Kerk lijkt een beetje op de Notre-Dame: het kerkbezoek loopt terug, kerken sluiten, Komt het einde in zicht? En toch… uit de as kan de Kerk herrijzen zoals de Notre-Dame. Toen de brandweermannen nog aan het nablussen waren – de gewelven en de ingestorte torenspits –zoomden beelden in op het koor. De structuur van de binnenkant is bewaard gebleven, het altaar is niet beschadigd, ook het kruis stáát. Volgens sommigen een klein mirakel. Is het een beeld van onze Katholieke Kerk? Ik hoop het. Het is Pinksteren. Vuur kan snel verwoesting brengen, maar het vuur van Pinksteren kan alles snel opbouwen. Verrijzenis, opstanding uit de dood, is het thema van de Paastijd. Voor de Parijse Notre-Dame werd binnen de kortste tijd een gigantisch bedrag verzameld. Blijkbaar willen vele mensen hun steentje bijdragen en er wordt al gezegd dat de Notre-Dame mooier zal worden dan dat ze was. President Macron zei plechtig: “Deze kathedraal zal door ons allen samen weer heropgebouwd worden. We zullen Notre-Dame herbouwen (…) omdat het onze diepste lotsbestemming is.” Kortom, de heropbouw volgt. En onze Katholieke Kerk? Het einde lijkt in zicht, de Christelijke cultuur lijkt te eindigen. Het gevolg is dat de hele westerse wereld in de war is. Een beschaving in verwarring. We hebben het nog nooit zo goed gehad: de gezondheidszorg is top, niemand lijdt honger, de gemiddelde leeftijd is hoog, en toch is er onrust in de samenleving. Van dit alles is de Notre-Dame-in-puin een beeld. Maar de Notre-Dame wordt weer opgebouwd! De Kerk ook, het is onze diepste lotsbestemming. Hoe wordt ze opgebouwd?
Vandaag vieren we het feest van Pinksteren, vijftig dagen na de Opstanding van Jezus Christus uit de dood. We worden uitgenodigd om onze geest en ons hart te openen voor de Geest van Jezus Christus. De Heilige Geest werd door Jezus meerdere keren beloofd aan Zijn leerlingen. De Heilige Geest is het belangrijkste en het eerste geschenk van Jezus aan de mensen, aan Zijn Kerk. Er is wel een ‘als’ aan verbonden: “Als ge Mij liefhebt (zult ge Mijn geboden onderhouden). Dán zal de Vader u een helper geven om voor altijd bij u te blijven”. Het gaat over Jezus lief hebben, van Hem houden, Hem in jouw leven betrekken. Hij is er. De liefde tot Hem uit zich in woorden en in daden: “geboden onderhouden”. Christen-zijn wil zeggen: heel je leven, elk aspect er van, verbinden met de persoon van Jezus Christus. Hij verbindt ons met God de Vader en met elkaar. Uit de as kan iets nieuws ontstaan: eenheid, saamhorigheid, geloof, hoop, liefde.
In de eerste lezing gaat het over de uitstorting van de Heilige Geest: een gedruis als een wind, vuur, het huis was er vol van, iedereen begreep iedereen. Een wonder. De Heilige Geest schept eenheid en saamhorigheid. In onze ‘samenleving’ merken we dat vele verhoudingen tussen mensen verstoord zijn. Er wordt niet meer ‘samen geleefd’. Volgens mij komt het voort uit een verstoorde verhouding met het Christendom en dan vooral met Jezus Christus. Het merg van onze beschaving is Christelijk, is Jezus Christus, maar we raken de Heer kwijt. Verwarring alom. Jezus belooft aan Zijn vrienden de Heilige Geest, de Helper. Wat doet een Helper? Een Helper spreekt voor ons ten beste, Hij bemiddelt, Hij pleit voor ons, Hij verdedigt ons en staat aan onze zijde op de weg van het leven en in de strijd voor het goede tegen het kwade. Verder helpt de Heilige Geest ons alles te herinneren wat Jezus gezegd en gedaan heeft. De Heilige Geest maakt het onderricht van Jezus levend en werkdadig zodat we Jezus Christus navolgen en er nieuw leven komt. Van dit alles is de heropbouw van de Notre-Dame een voorbeeld.
Maar de heropbouw van de Notre-Dame en ook de Kerk gebeurt niet automatisch. Bij de Notre-Dame worden architecten ingeschakeld, timmermannen, werkmensen, vakmensen. Er moet actie ondernomen worden. De Heilige Geest zet ons in beweging tot gebed om onze gaven en talenten te ontwikkelen tot naastenliefde, dienstbaarheid en solidariteit. Het is Pinksteren, de nederdaling van het vuur van de Heilige Geest. Moge Zijn Vuur ons in beweging zetten tot opbouw van onze Kerk en de samenleving.
Amen.
