04-11-2018: De preek van de eenendertigste zondag door het jaar 2018
Luisteren is de sleutel voor het contact met mensen. Mensen die niet kunnen luisteren zijn heel vermoeiend. Ze zijn meestal zelf aan het woord en onderbreken je wanneer je iets probeert te zeggen. Je krijgt vaak de kans niet om jouw zin af te maken. Wat is luisteren? Je kunt luisteren met de oren. Maar je kunt ook luisteren met de ogen, met een lichaamshouding, met inzicht, en op bijzondere wijze kun je luisteren met het hart. Van hart tot hart. Luisteren is een kunst en zoals elke kunst kun je die leren en beoefenen. Ieder mens kan leren luisteren op een eigen manier, eigen stijl, kleur, diepte en schoonheid.
De Heilige Paulus zegt dat ook het geloof voortkomt uit het luisteren (Rom.10,17). Eén van de belangrijkste zinnen uit de Bijbel is: “Hoor Israël, luister!”. In het Oude Testament was de Tempel in Jeruzalem dé plaats waar je God kon ontmoeten. In de Tempel werd de Grote God onophoudelijk aangeroepen, in de stilte van het hart, met zuchten en geween, maar ook wel eens met schreeuwen opdat Hij zou luisteren naar de gebeden van Zijn volk. In een van de oudste teksten van de Bijbel, Exodus, wordt God beschreven als “Hij die het klagen van zijn volk hoort” (2,24). Ja, God luistert naar de mensen, naar ieder van ons. En wij? Luisteren wij naar God? Eens kwam een Schriftgeleerde naar Jezus en vroeg: “Wat is het eerste gebod?” of anders gezegd: “Wat moeten we doen, wat mogen we nooit vergeten, waar hangt heel ons bestaan en geluk van af?” Jezus was duidelijk: “Luister/hoor Israël!” Wie is Israël? Israël dat bent u, dan ben ik, dat zijn wij allemaal, “Gij zult de Heer uw God beminnen met geheel uw hart, geheel uw ziel, geheel uw verstand en geheel uw kracht.” God beminnen, dat moeten we doen. Hem zoeken. Maar waar is God? Jezus vergelijkt zichzelf met de Goede Herder die zorg heeft voor de schapen die de stem van hun herder horen (Joh.10,27). Wij mogen naar Jezus luisteren, de Goede Herder. Waar is Hij te vinden?
Onze tijd is zo trots op alle technologische, wetenschappelijke en sociale verwezenlijkingen. Maar de stem van een arme wordt amper gehoord. Vele mensen kunnen niet deelnemen aan het feestmaal van de overvloed, ze kunnen zelfs de kruimeltjes die van de tafel vallen niet verzamelen. Jezus zegt: “God beminnen (…) en uw naaste beminnen als uzelf.” Luisteren naar God én naar de medemens. Alle Christenen mogen de band met Jezus Christus versterken, Hem persoonlijk ontmoeten in gebed én in de medemens. Want God leeft in ieder mens. God de Heer is aanwezig in ieder mensenleven. Als we luisteren naar medemensen, luisteren we eigenlijk ook naar Gods stem in hen. Niemand moet denken dat men niet moet luisteren, dat de uitnodiging om God en de naaste te beminnen niet voor hem of haar bedoeld is. Niemand is uitgesloten van de vreugde, de liefde en de vrede die Jezus Christus brengt. Hij stelt niemand teleur. Want elke keer dat wij een stap zetten naar de Goede Herder en de naaste, mogen we geloven dat de Heer ook naar ons komt. God is mens geworden, Hij is de geschiedenis binnengekomen, Hij is onze Reisgenoot in het leven. Hij wil ons bevrijden van duisternis en wil ons leven verlichten. Verlichten in de dubbele betekenis van het woord: lichter maken, minder zwaar, en licht brengen zodat we de dingen in de juiste verhoudingen zien. Jezus leert ons wat barmhartigheid is en echte liefde. God is liefde, Jezus is de mensgeworden Liefde. Jezus Christus is geen leraar uit het verre verleden, een wijze zoals Boeddha of Socrates; Jezus Christus is de zin van het leven en de geschiedenis, en Hij treedt ons leven binnen. Hij is hier en nu aanwezig en blijft, altijd en daarna tot in eeuwigheid.
Wij worden uitgenodigd om hier en nu naar Hem te luisteren, ons leven in te richten zoals Hij het vraagt. Dan zitten we op de goede weg. Ondertussen luistert Hij naar ons, naar ons bidden, zuchten en geween, ons roepen in de stilte van het hart. De grote God, onmetelijk en groter dan het heelal, komt tot ons en maakt zich klein, zo klein als in de Heilige Communie. Hij is rijk en maakt zich arm. Hij is almachtig en maakt zich kwetsbaar. Luister naar Hem en bemin Hem met heel uw hart, heel uw ziel, heel uw verstand en heel uw kracht. Bemin ook de naaste zoals uzelf. Hier ligt de sleutel voor een goed contact met mensen. Zo word je binnengevoerd in de rijkdom van het Evangelie dat veeleisend én veelgevend is.
Amen.
