11-03-2018: De preek van de vierde zondag van de Veertigdaagse Vastentijd 2018
Elk land herdenkt grote gebeurtenissen, dagen die in de geschiedenisboeken staan. Sommige dagen worden uitbundig gevierd, bijvoorbeeld: koningsdag en bevrijdingsdag. In het Evangelie van vandaag verwijst Jezus naar een groots moment in de Joodse geschiedenis. Jezus spreekt over de ‘bronzen slang’ die Mozes aan een stok bond en omhoog stak in de woestijn. Dat was lang geleden, maar Jezus vertelt het tegen Nicodemus, een vrome Jood die de Bijbelse geschiedenis kent. Dat verhaal maakt bij Nicodemus iets los. Wij zijn geen Joden en we kennen het Oude Testament niet altijd even goed, wat wil Jezus zeggen met die bronzen slang? Wat bedoelt Hij? In Mozes’ tijd trokken de Joden naar het Beloofde Land. Ze waren al lang onderweg, ze hadden honger, ze hadden dorst, ze mopperden tegen Mozes, ze mopperden tegen God. En toen, alsof de ramp nog niet groot genoeg was, kwamen de slangen, giftige slangen. Ze zaten overal: tussen de stenen, in het zand, ze kwamen zelfs tot in hun tenten. Men was bang, paniek groeide, de dood lag op de loer. En dan is daar Mozes met een bronzen slang op een houten stok en hij steekt die omhoog. Al wie naar de slang opziet wordt gered. Wat maakt dat bij Nicodemus los? Wat zou dat bij ons kunnen losmaken? Nicodemus wordt niet belaagd door giftige slangen, wij ook niet. Nicodemus heeft wel veel vragen en zelfs meer dan Nicodemus worstelt de wereld van vandaag met vragen.
Zo las ik onlangs een tekst van de Afrikaanse kardinaal Sarah over de actuele problemen van de samenleving en de verwarring die in onze tijd alleen maar groter wordt. Hij kijkt met ‘Afrikaanse ogen’ naar Europa en het Westen, heel interessant. Kardinaal Sarah zegt er een ‘Godcrisis’ is. Hij stelt vast dat er in Europa een godsverduistering is, een afwezigheid van God in de samenleving, in de politiek, de economie, de cultuur en in het persoonlijk leven van velen. Europa hield vroeger rekening met morele en religieuze waarden, nu is het economische belang het belangrijkste. De mens is bijna uitsluitend gericht op het verwerven, het bezitten en gebruiken van materiële goederen. Het Westen ontwikkelt zich alsof God niet bestaat. Met als gevolg dat de mens niet meer weet wie hij is en naar waar men op weg is. Men wordt heidens en volgt afgoden: wetenschap, technologie, geld, macht, buitensporige vrijheid, ongeremde genotzucht ten koste van alles en iedereen. Het zijn de afgoden van vandaag. Nicodemus ging ’s nachts naar Jezus, in het donker, bang dat iemand zou zien dat hij met Jezus spreekt. Hoeveel mensen van vandaag zijn er bang om er voor uit te komen dat ze geloven in Jezus Christus? Hoeveel mensen leven vandaag zonder God, in een duisternis zonder God? Jezus zei tegen Nicodemus: “Nicodemus, vriend, je moet opnieuw geboren worden.” “Hoe kan dat?” vraagt Nicodemus. En dan vertelt Jezus de geschiedenis van de bronzen slang, dat men gered wordt als men daar naar opkijkt. En dan zegt Jezus: “De Mensenzoon (dat is Jezus zelf) moet omhoog worden geheven zoals Mozes de slang omhoog hief in de woestijn, opdat ieder die gelooft in Hem eeuwig leven zal hebben.” Ik weet niet of Nicodemus het begrijpt. Wat betekent dat “omhoog geheven worden”? Een paar bladzijden verder in de Bijbel krijgen wij het antwoord te lezen. Daar staat Nicodemus onder het Kruis van Jezus, die aan het Kruis hangt. Dan verstaat hij het. Geen slang op een stok, maar Jezus aan het Kruis. Al wie naar Hem opziet wordt gered en ontvangt eeuwig leven. Geen slang, maar de God-Mens Jezus Christus. Al wie naar de God-Mens Jezus kijkt en in Hem gelooft, krijgt antwoord op fundamentele levensvragen. Het zijn wel antwoorden waar de meeste mensen van onze tijd niet (niet meer) mee bezig zijn. Het licht van God, Jezus Christus, is in de wereld gekomen om de mensen te verlichten in de dubbele betekenis van het woord: ‘verlichten’ door inzicht te verschaffen in wat mensen zijn en wie God is en hoe we kunnen leven; maar ook ‘verlichten’ door het leven lichter te maken, draaglijk, aangenaam. Maar, zegt Jezus, “de mensen beminden de duisternis meer dan het licht”.
Broeders en zusters, Laten wij opkijken naar Jezus Christus. Hij zorgt er voor dat ons moreel kompas de juiste kant op wijst. Hij zorgt er voor dat we hart en oog hebben voor medemensen i.p.v. materiële goederen en bezit. Laten we tot de Heer bidden zodat Hij ons kan inspireren met Zijn Geest van Liefde. Eigenlijk zoals Paulus zegt (we hoorden hem in de tweede lezing): “Hoewel we dood waren door onze zonden heeft God, wegens de grote liefde waarmee Hij ons heeft liefgehad, ons ten leven gewekt met Christus (…) Hij heeft ons samen met Hem doen opstaan en zetelen in de hemelen (…) om in ons leven de goede daden te realiseren die God voor ons bereid heeft”. Laten we daar in deze Veertigdaagse Vastentijd nog meer werk van maken.
Amen.
