29-01-2017: De preek van de vierde zondag door het jaar 2017
De zondagen na de Kersttijd, zo in het begin van het nieuwe jaar, krijgt het openbaar leven van Jezus veel aandacht, Zijn woorden en Zijn daden. De Bergrede is zo een hoogtepunt, letterlijk en figuurlijk. Jezus ziet de menigte, gaat de berg op – de berg is een plaats om dicht bij Zijn Vader God te zijn – Hij gaat zitten en begint te spreken. In het begin van de Bergrede kondigt Jezus de Zaligsprekingen af; ze worden de ‘grondwet van het Christelijk leven’ genoemd. Deze woorden van Jezus raken de mens in het uiterlijk handelen én in het inwendig beleven. De Zaligsprekingen van Jezus gaan recht naar het hart van de mens, van ieder mens die wil openstaan voor die boodschap. Je voelt aan dat als iemand zó gaat leven, zoals de Zaligsprekingen het zeggen, een ander mens wordt: een mens zoals God het bedoeld heeft. De Zaligsprekingen doen een beroep op de ootmoed van de ootmoedige mensen. Ootmoed, een oud woord. Wat betekent het eigenlijk? In het woordenboek staat: ‘zeer nederig en met grote ijver’. Bij de profeet Sefanja vinden we wat ootmoedige mensen doen: “Zij zullen geen onrecht meer doen en geen onwaarheid meer spreken; in hun mond is geen tong die bedriegt”. De profeet Sefanja leefde in de tijd dat het land overwonnen was door het machtige Assyrische Rijk. Sefanja roept op tot ootmoed: nederig zijn en toch met grote ijver bezig zijn. Nu zijn er verschillende vormen van nederigheid: er is de ‘valse’ en de ‘echte’ nederigheid en ze zijn gemakkelijk uit elkaar te houden. Als je zegt: “ik kan niks, ik weet niks en ik doe niks” dan weet je al genoeg. Beter is wat men kan, wat je weet en wat je doet – als gaven van God – in te zetten tot opbouw van medemensen. Kortom, met ijver te talenten gebruiken.
Als je zo leeft, kun je ook proberen de zuiverheid van hart te beleven. Het hart is het centrum van de gevoelens. Gevoelens kunnen ons dikwijls misleiden, op dwaalwegen brengen en ons de mist doen ingaan. Daarom moet ons gevoelsleven elke keer weer uitgezuiverd worden. Onze gevoelens moeten verhelderd worden, vrij van dubbelzinnigheid. Jezus zegt: “Zalig de zuiveren van hart, want zij zullen God zien”. Ik denk dat hier een oorzaak ligt waarom mensen God en Gods Zoon Jezus niet kennen: hun hart is niet meer zuiver. Ze kunnen onmogelijk God zien die de Bron is van alle zuiverheid. Als de lens troebel is, kun je niet door de troebelheid heen kijken naar wat daarachter ligt. Jezus wil ons helpen ons hart te zuiveren om Zijn Hemelse Vader God te kunnen zien. Een voorbeeld van zuiverheid is Maria. Volgende week donderdag vieren we Maria Lichtmis; de Opdracht van de Heer in de Tempel. Moeder Maria draagt het Kindje Jezus, Gods Zoon, in haar armen naar de Tempel. Wij kunnen ons ook laten dragen door Maria. Niet letterlijk natuurlijk, maar geestelijk. We kunnen aan Maria vragen dat ze ons tot bij God brengt, in Zijn Tempel, in het huis van God, de Kerk. Maria leert ons ons leven te bouwen op Jezus Christus, ootmoedig, dat wil zeggen: nederig en met grote ijver. Als we dat doen gebeurt hetzelfde wat de profeet Sefanja leert: “Ja (schrijft hij), zij zullen weiden en neerliggen, zonder door iemand te worden opgeschrikt”. Door niemand opgeschrikt worden…
In onze tijd vragen velen zich af hoe president Donald Trump zich zal ontwikkelen, of de welvaart en de vrede niet in gevaar komen. We leven in een interessante tijd. Paus Franciscus heeft een keer gezegd: “Wij (Christenen) hebben geen wapens. Maar wij geloven in de zachte en nederige kracht van het gebed. De vrede is niet alleen (…) het resultaat van onderhandelingen, politieke compromissen of economische verdragen. Zij is het resultaat van het gebed” (Assisi, 20 sept. 2016). Gebed, heel belangrijk dus. Ook belangrijk is de ‘grondwet van het Christelijk leven’ (de Zaligsprekingen) ter harte nemen en in de praktijk omzetten. Ook belangrijk is ootmoedig zijn, d.w.z. nederig en met grote ijver onze talenten inzetten tot opbouw van onszelf, onze medemensen en onze samenleving. Ook belangrijk is Jezus Christus en Maria een plaats geven in ons leven. Als we dat allemaal doen is er hoop. Hoop ja. Met ons oog op het hiernamaals gericht, zijn we dan in het hiernumaals goed bezig.
Amen.
