04-08-2013: De preek van de achttiende zondag door het jaar 2013
Het evangelie van vandaag is voor ons geschreven. Jezus maakt ons iets duidelijk met het beeld van de boer die een goede oogst heeft gehad en grote schuren gaat bouwen om zijn bezit in op te slaan. Hij heeft rijkdom liggen voor lange jaren. Hij gaat rusten en genieten, hij gaat met vervroegd pensioen. Sommigen van ons hebben zorgen over geld om rond te komen. Tegelijk hebben we het grootste vermogen in de wereld dat bij Nederlandse pensioenfondsen zit; een grote rijkdom voor lange jaren om mee uit te rusten, om van te genieten.
De grote oogst heeft de boer veranderd, hij ondergaat een mentaliteitsverandering. Jezus wil ons duidelijk maken wat hij tegen deze mentaliteitsverandering heeft, nl. twee dingen:
- De boer gaat op zijn geld vertrouwen en niet meer op God. Hij heeft schatten voor zichzelf verzameld. Daar waar je schat is, daar is je hart. Jezus maakt ons dit duidelijk naar aanleiding van de opdracht: Zeg aan mijn broer dat hij de erfenis met mij deelt. Pas op voor de hebzucht, zegt Jezus ons.
- En de boer gaat rusten. Hij wordt passief en zet zich niet meer in, ook niet voor de naaste. Hij kan nog wel zijn talent dat God hem gegeven heeft voor de naaste inzetten. Maar hij denkt alleen aan rusten, genieten, hij denkt alleen aan zichzelf. Maar talenten heb je niet gekregen om voor jezelf te houden. Iedereen heeft talenten gekregen, ieder een ander talent, om zo elkaar te kunnen helpen. Durf dat talent te benutten. Zo vullen we elkaar aan, zijn we complementair en worden een gemeenschap. De één heeft de ander nodig. De boer die trekt zich terug. Hij wordt passief.
Daarbij vertrouwt hij niet meer op God. Het pensioenfonds - het geld - is zijn God geworden. Een wereldse slimheid. Al die voorzieningen die je hebt getroffen, voor wie zijn die dan, horen we als vraag in het evangelie. Het zet ook ons aan het denken.
Het gaat om wie je bent, niet om hoeveel je hebt. Het echte leven is niet te koop.
Jezus maakt een onderscheid tussen “hebben” en “zijn”. Het één gaat over dingen, het ander over wie je bent. Wie wil bezitten, verzamelt schatten voor zich, voor zichzelf. Het gaat over dingen. Bij Jezus gaat het om het zijn: ben je een waardevol persoon? “Hebben” en “zijn” verhouden zich tot elkaar als middel en doel. De middelen, zoals geld, heb je nodig maar ze zijn geen doel op zich. Het risico is dat het overgewaardeerd wordt. Het gaat om wie je bent, wie je bent voor God, en voor de mensen om je heen. Als je goed bent voor de ander, verzamel je een schat in de hemel.
Voordat ik besloot om priester te worden had ik het verlangen om geld te gaan verdienen en daarvoor een bedrijf op te richten. Ik kan mij herinneren dat ik in de nieuwbouwwijk van ons dorp rond fietste om te zien wat er gebouwd werd. Je kon toen de huizen zien die nog in de aanbouw waren. Ik vond het wel spannend om te zien hoe een huis zou worden dat nog in aanbouw was. Toen kwam de vraag: ga ik hier mijn hele leven voor werken, ben ik gelukkig als ik zo’n huis heb met een extra kamer en een dubbele garage. Gaat het daarom in het leven? Ik kwam tot het inzicht dat materiële dingen van beperkte waarde zijn en niet het echte geluk kunnen geven. Ik wilde een waardevol persoon worden die iets betekent voor de ander, iets dat in Gods ogen goed is.
De eerste lezing gaat het over de ijdelheden, de materiële dingen die van beperkte waarde zijn. Ik merk het altijd als ik aan het opruimen ben. Op zolder of in de schuur staat meestal het een en ander. Dan haal ik dat te voorschijn, en dan schiet mij te binnen, o heb ik dat ook nog. Toen vond ik het mooi, heb ik er geld voor betaald, nu is het gedateerd en al jaren niet meer gebruikt. Het kan weg. Het laat zo zien dat het materiële dingen van beperkte waarde zijn.
Materiële dingen hebben we nodig om te leven, ze zijn een middel, geen doel op zich. Geld kan ons passief maken, waardoor we alleen gaan genieten en ons niet meer inzetten voor de noden van onze medemensen. Belangrijk is wat eeuwigheidswaarde heeft, wat in Gods ogen waardevol is. Dan ben je een waardevol persoon.
Amen.
